Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısı kabul edildi. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, Gazze’de acilen ateşkes sağlanması kararı için “bağlayıcı olmayan” nitelemesini kullandı.
ABD’nin bu açıklamasına birçok ülkeden tepki geldi.
Kararın bugün 15 üyeli BMGK’da 14 “evet” oyuyla kabul edilmesinin ardından kararı hazırlayan BMGK’nın geçici 10 üyesi ortak basın toplantısı düzenledi.
Grup adına açıklamada bulunan Mozambik’in BM Daimi Temsilcisi Filipe Chidumo, kendisinin 15 yıl boyunca BM Genel Kurulu tarafından atanan Uluslararası Hukuk Komisyonunun üyesi ve bir dönem başkanı olduğunu anımsattı.
Chidumo, “Tüm BM Güvenlik Konseyi kararları bağlayıcıdır ve bunlara uyulması zorunludur” vurgusunu yaptı.
Bunun ardından BM’deki Arap ülkelerinden oluşan Arap Grubu basına açıklamada bulundu.
“BMGK KURALLARI BAĞLAYICIDIR”
Filistin’in BM Daimi Temsilcisi Riyad Mansur, “Artık bir mola verin. Genel Kurula gidiyoruz, kararlar ‘bağlayıcı değil, uygulanamaz’ diyorlar. Güvenlik Konseyine gidiyoruz, ‘kararları bağlayıcı değil’ diyorlar. Tüm BMGK kuralları bağlayıcıdır. İsrail bunlara uymazsa BMGK Şartı’nın 7’nci maddesi uyarınca cezalandırıcı karar alınmak zorundadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Ürdün’ün BM Daimi Temsilcisi Mahmoud Daifallah da “BM Şartı’nın 25. maddesi açık bir şekilde tüm üye ülkelerin BMGK kararlarını uygulamak zorunda olduğunu belirtir.” dedi.
BMGK’da kabul edilen kararın “talep” dilini kullanarak, ateşkes talep ettiğine dikkati çeken Daifallah, bunun BM Şartı’nın 25. maddesine dayandığının ve bağlayıcı olduğunun altını çizdi.
“DİĞERLERİNDEN BİR FARKI YOK”
İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Barbara Woodward da basına yaptığı açıklamada, BMGK kararının uygulanması gerektiğinin altını çizdi.
“Tüm BMGK kararlarının uygulanması gerekiyor. Bugün alınan kararın da diğerlerinden farkı yok ve talepler çok açık.” diyen Woodward, ülkesinin kararı desteklediğinin altını çizdi.
“TASARI MUTLAKA UYGULANMALI”
BM Sözcü Yardımcısı Farhan Haq da günlük basın toplantısında, “Tüm BMGK kararları uluslararası hukuktur. Uluslararası hukuk nasıl bağlayıcıysa BMGK kararları da o şekilde bağlayıcıdır.” diye konuştu.
ABD, BAĞLAYICI DEĞİL GİBİ GÖSTERMEYE ÇALIŞTI
ABD’nin kararın bağlayıcı olmadığı yönündeki söylemi, kararda, BM Şartı’nın 7. maddesine göre “ateşkesin gerekliliğine karar verir” yerine “ateşkes talep edilir” ifadesi kullanılmasıyla bağlantılandırılıyor.
Ancak BM Şartı’nın 25. maddesine göre, kararların bağlayıcı olması için 7. maddeye atıfta bulunma zorunluluğu bulunmuyor.
İSRAİL “OPERASYONEL ÖNEMİ YOK” DEDİ
İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz da ateşkes kararına ilişkin açıklamada bulundu.
“Güvenlik Konseyi’nin (Gazze’de ateşkese ilişkin) kararının bizim açımızdan operasyonel bir önemi yok.” diyen bulunan Gantz, esirlerin geri döndürülmesi ve “Hamas tehdidinin ortadan kaldırılmasını” öne sürerek, Gazze’deki saldırıları sürdüreceklerine vurgu yaptı.
RUSYA: RAMAZANDAN SONRA NE OLACAK?
Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia da sadece ramazan ayı ile sınırlı olsa bile BMGK’nin ilk kez acil ateşkes konusunda karar almasının önemli olduğunu vurguladı. Nebenzia, ancak söz konusu ateşkes için “Ramazandan sonra ne olacak, maalesef orası açık değil.” değerlendirmesinde bulundu.
Nebenzia, ABD’nin karar metnindeki “daimi ateşkes” kelimesini oylama öncesi “kalıcı” şeklinde değiştirmesini eleştirerek, “İsrail’e koruma sağlayanlar hala ona serbestlik vermek istiyor. Bu ifadenin İsrail’in Filistinlilere yönelik insanlık dışı operasyonunu ilerletmek yerine barışın yararına kullanılacağına inanmayı çok istiyoruz” dedi.
ABD’nin yaptığı değişikliği “hayal kırıklığı” olarak niteleyen Nebenzia, buna rağmen Rusya’nın barış için ateşkes kararına “evet” dediğini kaydetti.
BMGK’DA BİR İLK
15 üyeli BMGK’da geçici üyeler Cezayir, Ekvador, Guyana, Japonya, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre tarafından hazırlanan karar tasarısı bugün oylamaya sunulmuş, tasarı, 14 “evet” ve 1 “çekimser” oyla kabul edilmişti. ABD çekimser oy kullanmıştı.
Böylelikle 7 Ekim 2023’ün ardından BMGK’da ilk kez Gazze’de ateşkes talep edilen bir karar kabul edilmiş oldu.
